Wielka gra, czyli teleturniej, który oglądało kilka pokoleń

“Wielka gra” to jeden z najbardziej specyficznych teleturniejów w historii polskiej telewizji. W latach nadawania kojarzył go prawie każdy Polak. Jednocześnie - mało kto znał odpowiedzi na zadawane w nim pytania.

“Wielka gra” była pierwszym teleturniejem w polskiej telewizji, który został utworzony na zagranicznej licencji. Zadebiutował na antenie 25 listopada 1962 roku. To były jeszcze czasy, gdy jedynym kanałem w telewizji było TVP. Dwójka pojawiła się dopiero w 1970 roku. Właśnie tam został przeniesiony ten popularny teleturniej i był tam niezmiennie emitowany aż do końca nadawania, czyli do 2 września 2006 roku.

Z “Wielką grą” kojarzymy przede wszystkim Stanisławę Ryster, która była jego prowadzącą od 1975 roku. Wcześniej teleturniej miał aż trzech różnych gospodarzy: Ryszarda Serafinowicza (1962-1969), Joannę Rostocką (1969-1973) i Janusza Budzyńskiego (1973-1975).

Zasady teleturnieju z czasem się zmieniały, ale zawsze “Wielka gra” dotyczyła wiedzy specjalistycznej, a więc bardzo trudno widzom było zgadywać razem z uczestnikami. Ostateczna forma ukształtowała się w 1975 roku wraz z przyjściem Stanisławy Ryster. Kilka razy w roku organizowano kwalifikacje do programu, w których uczestnicy wypełniali test na jeden z zaproponowanych tematów. Do programu dostawały się dwie osoby. W pierwszym etapie, który był już nadawany w telewizji, uczestnicy odpowiadali na 20 takich samych pytań. Do dalszej części przechodził lepszy z nich lub w przypadku remisu - obydwaj. Pierwszą wygraną można było zgarnąć w drugim etapie (w ostatnich latach nadawania było to 5000 złotych. Łącznie etapów było 4, a za zwycięstwo w finale uczestnik w latach 2000-2006 otrzymywał 40 000 złotych.)

Program swoją “ekstremalną” formułę zawdzięczał także ekspertom, którzy układali pytania, a najczęściej byli to naukowcy specjalizujący się w konkretnych dziedzinach. Formuła w pewnym sensie przypominała egzamin na studiach, ponieważ uczestnicy przed programem przygotowywali się, ucząc się wskazanej tematyki, której miał być poświęcony odcinek. Najczęściej “Wielka gra” skupiała się na literaturze i historii, ale nie brakowało także odcinków dotyczących chociażby biologii lub muzyki klasycznej.

“Wielka gra” doczekała się swoich rekordzistów, którzy potrafili tak dokładnie opanować wskazaną tematykę, że wielokrotnie wygrywali teleturniej. Najwięcej, bo aż 19 zwycięstw miał na koncie Jan Wolniakowski - brał udział w odcinkach poświęconych postaciom literatury i historii. Na drugim miejscu znalazł się Marek Krukowski - wygrał 15 odcinków głównie w tematyce muzyki klasycznej. Sam był jedną z osób, które występowały w teleturniejach praktycznie zawodowo. Łącznie wygrał 40 z nich, a najwyższa jednorazowa wygrana wyniosła 100 tysięcy złotych.

Ostatnie odcinki “Wielkiej gry” emitowane były już w czasach teleturniejów łączących wiedzę z show z coraz większą przewagą tego drugiego. Jako bardzo statyczny program tracił oglądalność aż ostatecznie w 2006 roku został zdjęty z anteny. Joanna Ryster powróciła jeszcze 4 lata później, gdy w TVP Historia emitowane były archiwalne odcinki z jej współczesnym wstępem, w którym opowiadała o kulisach programu.